Wymagania ogólne Przedmiotowego Konkursu z Języka Polskiego
I. CELE KONKURSU
1. Kształcenie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy polonistycznej, docierania do
informacji, umiejętności ich selekcjonowania, krytycznej oceny oraz wykorzystania we
własnym rozwoju,
2. rozbudzanie ciekawości poznawczej i motywacji do dalszego uczenia się,
3. pogłębienie wiedzy uczniów z zakresu odbioru i interpretacji tekstów kultury i stosowanie
jej w praktyce,
4. rozwijanie refleksji uczniów o dziele sztuki (w tym literackim) i przygotowanie ich do pełnego
i głębokiego uczestnictwa w kulturze,
5. przygotowanie uczniów do samodzielnego, krytycznego myślenia i interpretowania różnych
dzieł w oparciu o przesłanki w nich zawarte,
6. podnoszenie poziomu świadomości językowej, funkcjonalnego wykorzystania wiedzy o
języku i zróżnicowaniu stylistycznym polszczyzny,
7. kształtowanie postawy szacunku wobec dziedzictwa narodowego i światowego,
8. przygotowanie do dojrzałej i samodzielnej oceny tekstów kultury (w tym kultury popularnej)
pod względem estetycznym i etycznym,
9. kształtowanie postawy otwartości wobec innych kultur i szacunku dla ich dorobku,
10. promowanie szerokich zainteresowań humanistycznych młodzieży.
II. WYMAGANIA KONKURSU
Wymagania ogólne konkursu obejmują wiadomości i umiejętności zawarte w wymaganiach
ogólnych podstawy programowej kształcenia ogólnego, w części dotyczącej przedmiotu język
polski w II etapie edukacyjnym (klasy IV-VIII).
ETAP SZKOLNY
Kształcenie literackie i kulturowe
Uczeń wykazuje umiejętność:
• Analizy tekstu literackiego: Identyfikacji elementów świata przedstawionego,
obrazów poetyckich, tematu, głównej myśli, charakterystyki bohaterów, narratora i
podmiotu lirycznego.
• Klasyfikacji utworów: Rozpoznawania rodzaju literackiego (epika, liryka, dramat),
gatunku literackiego (baśń, powieść itp.) oraz wskazywania ich cech
charakterystycznych.
2
• Posługiwania się terminami teoretycznoliterackimi: Świadomego używania terminów
literackich, rozpoznawania środków stylistycznych i określania ich funkcji.
• Interpretacji tekstów: Budowania własnej interpretacji, odwoływania się do
kontekstów oraz wyrażania własnych sądów.
• Rozróżniania funkcji języka: Identyfikacji tekstów informacyjnych, publicystycznych,
reklamowych oraz rozumienia znaczeń dosłownych i przenośnych.
• Analizy budowy wiersza: Rozpoznawania elementów rytmizujących wypowiedź (wers,
rym, strofa, refren) oraz związków frazeologicznych.
Kształcenie językowe
Uczeń wykazuje umiejętność:
• Analizy składniowej: Rozpoznawania części mowy i określania ich funkcji składniowych
w wypowiedzeniu.
• Morfologii: Odróżniania części mowy odmiennych od nieodmiennych, stosowania
poprawnych form gramatycznych wyrazów.
• Składni zdania: Rozpoznawania typów wypowiedzeń, stosowania imiesłowowych
równoważników zdań, przekształcania zdań.
• Leksykologii: Rozpoznawania różnych rodzajów słownictwa i stosowania go
adekwatnie do kontekstu.
• Stylistyki: Odróżniania mowy zależnej od niezależnej, rozpoznawania związków
frazeologicznych.
• Ortografii i interpunkcji: Stosowania poprawnej pisowni i interpunkcji.
• Krytycznej oceny języka: Dostrzegania błędów językowych i rozumienia ich natury.
Wykaz literatury obowiązującej uczestników na etapie szkolnym:
1. Wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz mity o Prometeuszu, o Syzyfie,
o Demeter i Korze, o Dedalu i Ikarze, o Heraklesie, o Tezeuszu i Ariadnie, o Orfeuszu i Eurydyce
2. Wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o siewcy, o talentach, o pannach roztropnych,
o miłosiernym Samarytaninie
3. I. Krasicki, wybór bajek
4. A. Mickiewicz, Dziady cz. II
5. J. Słowacki, Balladyna
6. A. Fredro, Zemsta
7. Wybór poezji XX i XXI wieku, w tym utwory K.K. Baczyńskiego, K.I. Gałczyńskiego, L. Staffa,
J. Tuwima, K. Wierzyńskiego, J. Lechonia, Z. Herberta, T. Różewicza, W. Szymborskiej, Cz.
Miłosza, J. Twardowskiego
3
8. Ch. Dickens, Opowieść wigilijna.
Zalecana literatura dla nauczycieli i uczniów:
1. A. Surdej, B. Surdej, Język polski. Ćwiczenia redakcyjne. Część 1-2. Szkoła podstawowa,
Warszawa 2017
2. M. Bańko, Polszczyzna na co dzień, Warszawa 2013
3. Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, pod red. A. Markowskiego, Warszawa 2012
4. Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, pod red. E.
Polańskiego, Warszawa 2012
ETAP POWIATOWY
Od uczestnika wymagane są wiedza i umiejętności z etapu szkolnego, a także:
Kształcenie literackie i kulturowe
Uczeń wykazuje umiejętność:
• Analizy środków stylistycznych: Rozpoznawania i interpretowania neologizmów,
inwokacji, symboli i alegorii w tekście literackim.
• Porównywania różnych rodzajów tekstów: Odróżniania literatury pięknej od innych
rodzajów piśmiennictwa i określania ich funkcji.
• Identyfikacji intertekstualności: Dostrzegania nawiązań do tradycyjnych wątków
literackich i kulturowych w tekstach współczesnej kultury popularnej.
• Rozumienia specyfiki różnych sztuk: Określania swoistości tekstów literackich,
teatralnych, filmowych, muzycznych i sztuk wizualnych.
• Posługiwania się aparatem pojęciowym: Świadomego używania terminów literackich
takich jak symbol, motyw, parabola, sonet, satyra.
• Rozpoznawania gatunków dziennikarskich: Identyfikacji reportażu, wywiadu i
artykułu oraz określania ich cech charakterystycznych.
Kształcenie językowe
Uczeń wykazuje umiejętność:
• Analizy słowotwórczej: Rozpoznawania wyrazu podstawowego i pochodnego,
identyfikowania tematu słowotwórczego i formantów oraz określania ich funkcji.
• Budowy rodziny wyrazów: Łączenia wyrazów pokrewnych i wskazywania rdzenia.
• Tworzenia wyrazów złożonych: Rozróżniania typów wyrazów złożonych.
• Analizy składniowej: Rozpoznawania wypowiedzeń wielokrotnie złożonych.
4
• Porównywania języka mówionego i pisanego: Wskazywania głównych cech języka
mówionego i pisanego.
Wykaz literatury obowiązującej uczestników na etapie powiatowym:
Literatura obowiązująca w etapie szkolnym Konkursu oraz:
1. A. Mickiewicz, Reduta Ordona
2. M. Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty)
3. A. Kamiński, Kamienie na szaniec
4. M. Wańkowicz, Ziele na kraterze (fragmenty)
5. J. Kochanowski, wybór fraszek, Tren VII i Tren VIII, pieśń Czego chcesz od nas, Panie
6. S. Mrożek, Artysta
7. A. de Saint- Exupery, Mały Książę